تاریخچه: بیش از شصت سال پیش توسط الکس آزبورن به منظور افزایش کمیت و کیفیت ایده‌های تبلیغاتی، طراحی شد و چنان مورد استفاده و استقبال مردم و سازمان‌ها در غرب قرار گرفت که جزئی از زندگی آن‌ها گردید.
تعریف: اجرای یک تکنیک گردهمایی که از طریق آن، گروهی می‌کوشند راه‌حلی برای یک مسأله به‌خصوص با انباشتن تمام ایده‌هایی که بلافاصله به وسیله اعضا ارائه می‌گردد، بیابند.
اهداف طوفان فکری: ایده‌سازی، ایده‌یابی، راه‌حل‌یابی
کاربردها:
- به دست آوردن ایده‌های بزرگ
- اولویت‌بندی مسائل و مشکلات
- انتخاب بهترین راه حل
- ترویج کار تیمی و مدیریت مشارکتی
- توانمندسازی نیروی انسانی و آموزش
- افزایش قدرت ابتکار و خلاقیت در نیروی انسانی
- افزایش انگیزه در کارکنان
مزایا:
استفاده از اصل هم‌افزایی یا سینرژی
استفاده از خلاقیت گروهی به جای خلاقیت فردی
تولید شمار زیادی پیشنهاد برای حل موضوع جلسه
معایب
دشوار بودن ایجاد شرایط جهت اظهارنظر آزاد و بی‌واسطه
دشوار بودن پیروی از اصول جلسات
دشواری دستیابی به پیشنهادات متنوع با توجه به تمایل گروه بر حصول توافق
دشواری ارائه پیشنهادات متنوع با توجه به تمایل گروه به ارائه موارد بدیهی یا ایده‌آل
اصول جلسات
موضوعات مطرح شده در جلسات طوفان فکری باید دقیقاً تعریف شده و مشخص باشند.
تعداد ایده‌ها و نظرات ابراز شده واجد اهمیت است (تعداد ایده‌ها هر چه بیشتر باشد مطلوب‌تر است).
اعضا می‌توانند به تکمیل، تعدیل و ترکیب ایده‌های دیگران نیز بپردازند و ایده‌های خود را بر اساس نظرات آن‌ها بنا کنند.
اجازه هیچ‌گونه انتقاد و نقادی نسبت به نظرات ابراز شده در جلسه داده نمی‌شود.
ارزیابی و داوری نسبت به نظرات ابراز شده به بعد موکول می‌گردد.
اعضای گروه
طوفان فکری باید در گروه‌های کوچک انجام پذیرد. تعداد 12 نفر حد مطلوب برای اعضاء (پیشنهاددهندگان) یک جلسه می‌باشد. در جلسات، یک نفر به عنوان رهبر گروه و یک نفر به عنوان منشی (دبیر) حضور دارند.
وظایف رهبر
اطلاع‌رسانی موضوع مورد بحث به اعضا
ترغیب اعضای گروه به ارائه نظرات جدید
نظارت بر رعایت اصول جلسات
وظایف دبیر
ثبت دیدگاه‌ها و نظرات هر یک از اعضا روی سطح قابل مشاهده‌ای در مقابل گروه
مراحل
- خلاقیت و تولید اندیشه:
- آماده‌سازی اعضاء (از لحاظ قوانین جلسه)
- ارائه مسأله یا فعالیت (در صورت لزوم اطلاعات جانبی نیز داده می‌شود که اعضاء با موضوع، بیشتر درگیر شوند)
- ارائه پیشنهاد به صورت نوبتی
- ثبت تمامی پیشنهادها و اندیشه‌ها
- قضاوت و ارزشیابی:
- تعیین معیار جهت امتیازدهی به ایده‌ها
- ادغام نظریات مشابه
- انتخاب ایده‌های برتر با توجه به امتیازات کسب شده
- تعیین روش و زمان لازم برای اجرای ایده‌ها
- تلفیق ایده‌های همزمان، تعیین روش و زمان لازم برای اجرا
- تعیین برنامه‌های اجرایی ایده‌های منتخب
